A fonte da Fama

A Coruña era unha poboación fértil en pozos, especialmente na Cidade Alta, pero carente de augas potables no resto.

Ao finalizar o século XIX xa dispuñamos dun bo número de fontes e lavadoiros. No século XVIII durante os anos do esplendor borbónico, procedeuse á construción de dúas fontes: a da Fama e a de Neptuno. Ambas as dúas foron as únicas construídas entón con carácter ornamental, ao ser concibidas como monumentos públicos.
A fonte da Fama foi proxectada en 1790. De catro canos, comezaría a ser construída dous anos máis tarde a partires do deseño elaborado polo arquitecto municipal Fernando Domínguez y Romay. Pero esta fonte tivo o seu primeiro emprazamento moi preto da Marina, na Praza Nova dos Mercados, ou da Verdura, plazuela situada en Riego de Agua, e que ía desaparecer ao reedificarse a beirarrúa dos números impares segundo relata o que fora o cronista da cidade, Xoan Naya Pérez. Foi por iso polo que a fonte tivo que ser trasladada á Plazuela da Fonte de San Andrés, o seu lugar definitivo, e onde substituíu á outra alí existente que, ainda que era moi sinxela, contaba con oito canos sendo naqueles intres a de principal abastecemento de auga na cidade.
A fonte da Fama inspírase na feminina figura mitolóxica, mensaxeira de Xúpiter, que se representa alada coma un aguia sendo a pregoeira das verdades e das mentiras, que espalla ao mundo facendo sonar dous claríns, neste caso un só -posiblemente o da verdade- para difundir a súa mensaxe.E serían as ás desta figura as que se convertirían nun elemento de confusión, ao provocar que o vulgo chegara erroneamente a confundila cun ser celestial, e nomear por tanto á fonte coma a "do Anxo". En canto ao instrumento musical portado pola nosa Fama na súa man esquerda, foi o causante, ao parecer, de que algúns creran que fora o que lle deu nome á cercana rúa da Trompeta, que leva de Riego de Agua a Santo Agustín, ao ter estado ao principio preto dalí a fonte, segundo explicaba Xoan Naya. No escudo que sostén coa man dereita a Fama da fonte coruñesa apreciamos un sol de tipo azteca, o que podería cecáis enlazar coa idea da Fama representada na antiga Real Fábrica de Tabacos de Sevilla, hoxe Universidade de Sevilla a cal se ergue en actitude de mirar ao sol nacente, proclamando así o poderío dos Borbóns que mandan facer aquel monumental edificio, na súa época, o maior de Europa de tipo fabril.
A escultura da Fama que coroa a nosa fonte, foi labrada polo escultor compostelán Antonio Pernas entre 1793 e 1794.

Seguir lendo...

Unha factura de hotel do ano 1915.

Aquí temos unha factura cobrada a unha familia que se hospedou durante dous días, no mes de maio de 1915, no Gran Hotel de Francia da Coruña.

Pola mesma podemos coñecer o que custaban naquela época algúns dos servizos ofrecidos por este establecemento.
O Gran Hotel de Francia comezou a súa actividade a finais do século XIX, aínda que posteriormente cambiou a súa denominación pola de Hotel España.O seu emprazamento facía esquina coas rúas Juana de Vega e Alameda, conformando a Praza de Mina, dando así de fronte a varias rúas para favorecer os seus obxectivos comerciais
O lugar era entón punto de separación entre a cidade histórica e a nova Coruña que se comezaba a construír no ensanche. O edificio desapareceu en 1967 e no seu lugar edificouse un máis moderno que serviría de sé a un banco. O edificio do Hotel de Francia respondeu á necesidade de dotar á cidade de infraestructuras para o aloxamento de viaxeiros na nosa cidade, que xunto ás necesarias para o transporte dos mesmos, determinou a aparición deste establecemento así como o nacemento dos edificios da Estación do Norte, Cocheiras de Tranvías, Hotel Atlantic, Hotel Ferrocarrilana e Hotel Palace.

Seguir lendo...

Unha Imaxe do século XVII

A primeira vista panorámica da cidade, por Baldi.


Trátase da primeira imaxe completa de A Coruña, un dos debuxos que realizou o pintor e arquitecto Pier María Baldi durante a viaxe do príncipe toscano Cosme de Médicis por España e Portugal nos anos 1668 e 1669.
A representación da cidade foi abocetada polo artista o 19 de marzo de 1669. Baldi, quen acompañaba a Cosme de Medicis na súa chegada á Coruña o 7 de Marzo, elaborou o boceto mentres agardaban partir cara a Plymouth. O orixinal atópase na Biblioteca Laurenciana de Florencia. A obra de Baldi fai que sexa a primeira interpretación romántica da paisaxe española e Portuguesa.
A súa fidelidade de modesto debuxante é a que nos conservan as 71 imaxes das terras española e portuguesas, que seguramente non podian ser reproducidas pola literatura do seu tempo. Esta lámina é a primeira reproducción do orixinal, copiada pola Fototipia de Hauser e Menet para a obra: "Viaje de Cosme de Médicis : por España y Portugal" (1668-1669. Edición e notas por Ángel Sánchez Rivero y Ángela Mariutti de Sánchez Rivero. Madrid: Junta Para Ampliación de Estudios, Centro de Estudios Históricos, 1933.


Seguir lendo...

O lavado da roupa a finais de 1800

O lavadoiro da Cidade Alta.


O lavadoiro do Parrote foi construído en 1893 ao pé da muralla do Xardín de San Carlos. Abastecíase dun ramal derivado da fonte da praza da Constitución. No último terzo do século XIX o concello propúxose afastar do centro da cidade as actividades que resultaban menos hixiénicas. Deste xeito, en 1866 sustituíronse os lavadoiros das fontes de San Andrés e de Santa Catalina polo da plazuela do Caramanchón, que desaparecía máis tarde ao ocupar o seu emprazamento as novas Escolas da Guarda. Todo iso obrigou a dotar dun lavadoiro á Cidade Alta polo que foi construído iste do Parrote. Como se aprecia na vella imaxe, a roupa tendíase ao pé das murallas do Xardín de San Carlos e o lugar era punto de encontro para os habitantes do barrio.

Seguir lendo...

San Andrés en 1900.

A rúa comercial do centro da Pescadería.


Esta é a rúa de San Andrés a principios do século XX. Vese deste xeito nunha postal editada pola papelería de Blas Serrano, da Rúa Real. Está escrita no ano 1902, e quen a enviou lamentabase de non ter atopado na cidade mellores tarxetas postais para a escritura.
Esta rúa tomou o seu nome do antigo hospital que xunto á igrexa, e baixo a advocación deste santo, tiña o Gremio de Mareantes da Cofradía de San Andrés e da Paz e Misericordia. Ambos edificios foron destruídos no sitio inglés á cidade en 1589.
O Hospital de San Andrés foi creado nunha época remota o que fai supoñer que a rúa é moi vella,
sendo o Gremio de Mareantes o máis antigo dos da Coruña segundo se proba nun preito que a mesma sostivo coa da Cofradía de Mercaderes de San Miguel. O litixio trataba do dereito de pendón nas procesións, e fallouse pola Audiencia en favor dos Mareantes por considerala de maior antigüidade, aínda malia que os de San Miguel alegaron que eles viñan existindo xa dende o século XIII.
A rúa de San Andrés levou este nome ata 1840, data na que foi proposto para a mesma o nome de Espoz y Mina. En 1875 recobra o nome San Andrés, ata que en 1931 se lle pon o de rúa Capitán García Hernández. En 1936 recuperaba definitivamente o seu nome orixinal.

Seguir lendo...

Unha imaxe de San Antón.

O castelo e a descripción da cidade, por Francisco de Paula y Mellado.


Imaxe do castelo de Santo Antón. Aparece no libro "Recuerdos de un viage por España". Trátase dun pequeno grabado incluído coma ilustración da viaxe por terras de España, narrada polo impresor Francisco de Paula y Mellado. Foi publicado en Madrid no ano 1850 no seu Establecimiento Tipográfico de Mellado. Nesta obra o autor fai a seguinte descripción da nosa cidade: "El principal paseo de La Coruña es el llamado de la Reunión, que consiste en una alameda compuesta de tres calles de árboles, con bancos de piedra. El paseo de San Carlos ocupa el antiguo baluarte del mismo nombre, y consiste en un bonito jardín en cuyo centro hay un elegante sepulcro que contiene los restos del general inglés Sir Juan Moore. El paseo de la Torre es el camino que dirige a ésta, dejando a la derecha el cementerio que es proporcionado á la población, y a la izquierda el parque de San Amaro. Presenta una hermosa vista, pues desde él, se domina el gran seno que forma el Océano con los tres puertos del Ferrol, Betanzos y La Coruña. También es un agradable paseo el llamado de Santa Margarita por sus bellas vistas. Visitamos ademas de lo mencionado, las magníficas fábricas de la Palloza que es de cigarros, y en cuyo edificio grandioso se ocupan dos mil cuatrocientas siete personas entre empleados y operarias, y la de vidrios, en la que se emplean treinta operarios extanjeros y ciento veinte del país".

Seguir lendo...

A Coruña no século XIX

O porto visto dende o vello barrio de Santa Lucía.



Esta é unha imaxe recollida no libro "Historia y descripción de la Ciudad de La Coruña" de Enrique de Vedía y Goosens, publicado en 1845 na imprenta coruñesa de Domingo Puga.

Enrique de Vedía e Goosens era un literato do século XIX nacido na localidade vizcaína de Balmaseda, que chegou á Coruña para ocupar o posto de gobernador civil.
Tras un breve espazo de tempo no cargo e ao quedar cesante, publicou en 1845, xunto ao Sr. Usoz, esta historia da cidade que os contemporáneos censuraron por ser demasiado seria.

Seguir lendo...